Σε ότι αφορά την γονική μέριμνα είναι καθήκον, αλλά και δικαίωμα των γονέων. Αφορά άγαμο ή έγγαμο ανήλικο τέκνο, ακόμη και κυοφορούμενο, ιδίως όσον αφορά τη διοίκηση της περιουσίας του. Συνίσταται δε στο καθήκον των γονέων να μεριμνούν για το ανήλικο τέκνο τους από κοινού. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας του και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη που αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία του. Τα έκθετα τέκνα (λαϊκά παρατημένα) δεν τελούν υπό γονική μέριμνα. Γενικό κριτήριο για την άσκηση της γονικής μέριμνας είναι το συμφέρον του τέκνου, ενώ κάθε περίπτωση άσκησης που αντιστρατεύεται έστω και έμμεσα το συμφέρον των τέκνων, οπότε μπορεί να θεωρηθεί καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος της γονικής μέριμνας. Το δικαίωμα της γονικής μέριμνας είναι διαρκές (μέχρι την ενηλικίωσή του) υποχρεωτικό  και προσωποπαγές . Αποκλείεται η παραίτηση από αυτό ή η μεταβίβασή του, αλλά δεν αποκλείεται η παροχή αντίστοιχης πληρεξουσιότητας προς τον ένα γονέα ή ή ανάθεση της άσκησης του συνόλου ή μέρους της γονικής μέριμνας σε έναν από τους γονείς ή σε κάποιον τρίτο είτε βάσει κάποιας έννομης σχέσης  π.χ. σύμβαση εργασίας. Σε παιδικό σταθμό, είτε για ειδικούς λόγους και μόνο κατόπιν δικαστικής αποφάσεως. Να σημειωθεί ότι η κτήση της γονικής μέριμνας πρέπει να διακρίνεται από την άσκησή της.           

Συνεπώς μπορεί ένα πρόσωπο να έχει αποκτήσει το δικαίωμα της γονικής μέριμνας από την γέννηση του τέκνου του, ενώ η άσκηση αυτής να έχει ανατεθεί για ειδικούς λόγους σε άλλο πρόσωπο (π.χ. επίτροπο). Για τον λόγο αυτό και όταν γίνεται λόγος για φορείς της γονικής μέριμνας γίνεται διάκριση μεταξύ των φορέων του δικαιώματος αυτού και του προσώπου που απλώς το ασκούν. Στην περίπτωση της αφαίρεσης της γονικής μέριμνας δεν σημαίνει ότι ο γονέας αποξενώνεται πλήρως από το παιδί του, αλλά στο μέλλον μπορεί η άσκηση της να επανέλθει στον γονέα είτε αυτοδικαίως, είτε με δικαστική απόφαση.         

Αν πρόκειται για έγγαμο ή άγαμο ανήλικο τέκνο που δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του  (127 ΑΚ ενήλικος είναι όποιος έχει συμπληρώσει το 18ο έτος) αλλά είναι γεννημένο σε γάμο φορείς του δικαιώματος είναι και οι δύο γονείς . Αν ο γάμος για κάποιο λόγο ακυρωθεί ή λυθεί με διαζύγιο, φορείς της γονικής μέριμνας εξακολουθούν να είναι και οι δύο γονείς αλλά η άσκησή της μπορεί να ρυθμιστεί από το Δικαστήριο. Σε περίπτωση τέκνου που γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων του φορέας της γονικής μέριμνας είναι η μητέρα του. Σε περίπτωση που το τέκνο αναγνωρίστηκε εκούσια ή δικαστικά, φορέας της γονικής μέριμνας είναι και ο πατέρας του, αλλά την ασκεί μόνο αν το συμφώνησε η μητέρα του.           

Οι γονείς έχουν υποχρέωση απέναντι στο τέκνο να συννενοηθούν για την άσκηση της γονικής μέριμνας. Αν οι γονείς διαφωνούν και το συμφέρον του τέκνου επιβάλει να ληφθεί μια -εννοείται σημαντική- απόφαση, τότε αποφασίζει το δικαστήριο.             

Η γονική μέριμνα ασκείται μόνο από τον ένα γονέα εξαιρετικά σε κάποιες περιπτώσεις:

  • Παύση της γονικής μέριμνας ενός γονέα λόγω θανάτου, λόγω κήρυξης σε αφάνεια ή έκπτωσης του ενός γονέα λόγω ποινικής καταδίκης
  • Αφαίρεση της γονικής μέριμνας από τον ένα γονέα π.χ. λόγω κακής άσκησης της.
  • Αδυναμία άσκησης από τον ένα γονέα (π.χ. σοβαρή ασθένεια, φυλάκιση εγκλεισμός κ.λ.π.)